المان شهری معمولا با نام هایی چون نماد شهری و سازه یادبود هم شناخته می شود. از جمله مواد و عناصری است که می تواند نماد یک شهر باشد. در طراحی آن از معماری، پیکره سازی، شکل های مفهومی و گنگ و اشکال هندسی متنوعی استفاده شده که جنبه تزیینی دارند. المان شهری می تواند شامل مجسمه ها، طرح های فانتزی، کفپوش ها، مبلمان شهری و سایر موارد باشد و با استفاده از مواد اولیه فلز، چوب، سنگ، بتن و… باشد.
فهرست مطالب
تعریف المان شهری
هر چیزی که در یک شهر فضای زیبا ایجاد کند و موجب از بین رفتن یکنواختی شود المان شهری نام دارد. این زیبایی و تزیینات میتواند تا مدت ها در ذهن هر مسافر و توریستی باقی بماند و حتی تبدیل به سمبل و نماد شهر شود. در واقع جز مشخصه های آن شهر قرار میگیرد. این نماد گاهی فقط جنبه تزئینات و سمبلیک دارد گاهی هم مانند مبلمان و کفپوش ها جهت رفاه مردم است. جدای از زیبایی برای افرادی که به آدرس های آن شهر آگاه نیستند می تواند یک نشانه یا نماد برای پیدا کردن ادرس باشد. ماندگاری این نماد در طول سالها در نهایت به اثر تاریخی تبدیل می شود.
انواع المان شهری
المان شهری به طور کلی به سه نوع تقسیم میشود.
· گروه اول المان نمایشی است:
شامل هر چیز نمادین که جنبه هنری داشته باشد. به عنوان مثال مجسمه و سازه های زینتی که در میادین و سطح شهر قرار دارند.
· گروه دوم المان بیانی:
این گروه شامل سازه هایی است که پیام خاصی را در بر می گیرند. این پیام می تواند واقعه یا نمادی از یک هدف خاص باشد. به عنوان مثال مجسمه آزادی که برای مخاطب آشناست.
· گروه سوم المان عملکردی:
این نوع شامل المان هایی هستند که شهروندان از آن استفاده و بهره برداری می کنند. به عنوان مثال ایستگاه اتوبوس، مبلمان شهری وشهربازی ها جزئی از نوع عملکردی هستند.
تاثیر المان شهری بر جذب گردشگری
المان شهری هویت و نشانه های شهر است که باعث ارتقاء کیفیت و جذابیت شهر می شود. این سمبل ها نشانه های هستند که مسافران شهر های دیگر آن شهر را با آن نماد می شناسد. این نماد ها با ایجاد فضای متفاوت و زیبا شهر ها را از هم متمایز می کند و آنها را از یکنواختی در می آورد.
این عدم یکنواختی توجه افراد را به سمت شهر های دیگر جذب می کند و موجب جذب گردشگر و درآمد گردشگری می شود. سمبل ها اگر در طولانی مدت باقی بمانند و جذابیت خود را از دست ندهند جزو آثار تاریخی محسوب می شوند که خود جاذبه گردشگری محسوب می شود.
المان شهری که قابلیت استفاده دارند
المان شهری علاوه بر جذابیت و نماد تزیینی میتواند برای رفاه شهروندان هم مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال کفپوش ها، محوطه سازی و مبلمان شهری که مورد استفاده قرار میگیرند.
از دیگر المان ها میتوان به مبلمان شهری اشاره کرد که شامل لوازم و ابزاری است که در محوطه ی شهر ها مورد استفاده قرار میگیرد. از جمله موارد آن میتوان به آب نما ها، شهر بازی های کودکان در پارک ها، تابلو ها، سطل های زباله و سایر موارد این چنینی اشاره کرد.
روش های نگهداری از المان شهری هم بسیار متنوع اند. مهم ترین این روش ها مواظبت و نگهداری شهروندان از آن هاست. زیرا سالم نگه داشتن این المان های کاربردی علاوه بر مرتب بودن فضای شهر، نمایانگر فرهنگ مردم آن منطقه نیز هست. سالانه هزینه های زیادی برای محوطه سازی و ساخت آن وسایل اختصاص داده می شود. پس واجب است که از آنها به درستی استفاده شود.
هویت شهری و توسعه المان شهری
انسان همواره موجودی کمال گراست و به همین دلیل المان شهری روز به روز گسترده تر و با اهمیت تر می شود. بشر همیشه به دنبال پیشرفت است و با روی آوردن به زندگی شهر نشینی می کوشد که زندگی شکیل تر و جذاب تر داشته باشد. انسان به شهر هویت می بخشد و این المان ها و تغییرات رفاهی و زیبایی ارمغان انسان برای محیط زندگی خودش است. بهترین و اصولی ترین روش این توسعه این که است که مسئولان با توجه به آداب و رسوم مردم شهر و منطقه فضای شهر را زیبا سازی و طراحی کنند. به عبارتی فضای هر شهر نمادی از رسوم و فرهنگ آن منطقه و ا مردم باشد.
اجزای اصلی المان شهری چیست؟
برای ساخت المان شهری لازم است که برای اجزایی اصلی آن بهترین مواد و متریال استفاده شود. متریال مورد استفاده معمولا از جنس واش بتن و بتن اکسپوز است. واش بتن بسیار مقاوم و کاربردی است و نسبت به موارد مشابه قبلی دارای مرغوبیتی ویژه است. وال مش از نوع بتن های شفاف و صیقلی است که برای نما و ساختمان سازی مورد استفاده می باشد. این بتن با وجود محکم بودنش می تواند ظاهری شکیل ارائه دهد.
المان شهری در ایران
نمونه های بسیار زیاد و زیبای از المان شهری در ایران وجود دارد. سمبل های نماد شهر های مختلف اند و با نام بردن هر یک از آنها شهری در ذهن تداعی می شود. برای مثال برج میلاد یا آزادی که از سمبل های شهر تهران هستند. نمونه بعدی سی وسه پل اصفهان که نمونه بسیار محبوب و شناخته شده ای است. نمونه های بیشماری همچون حافظیه در شیراز، آرامگاه بوعلی سینا در همدان و سایر موارد بسیار زیادی که وجود دارند.
ویژگی های المان شهری
المان شهری باید دارای یک سری ویژگی های خاص باشد که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.
· کاربردی بودن:
المان ها باید کاربردی باشند و برای شهروندان مفید باشند
· طراحی صحیح:
طراحان در المان شهری باید در نظر داشته باشند که المان باید علاوه بر زیبای حاوی پیام و مفهوم خاصی برای بیننده باشد. نکته مهم تر اینکه درک پیام ان برای بیننده مقدور و آسان باشد
· در دسترس بودن:
در نوع المان کاربردی باید به گونه ای باشد که در دسترس شهروندان قرار گیرد.
· ایجاد جذابیت و انگیزه:
سمبل ها باید به حدی زیبا باشند که علاوه بر شهروندان بلکه گردشگران را ترغیب به بازدید کنند.
· اساس تعلق:
نماد ها باید به گوه ای طراحی شوند که باعث ایجاد تعلق و همبستگی محتوایی برای شهر خود باشند. به عنوان مثال المان های موسیقی برای شهر سنندج که به عنوان شهر خلاق موسیقی شناخته می شود.
به طور کلی در عصر حاضر المان شهری از جمله موارد قابل توجه در تمام جهان است. المان ها نماد های از تمام شهر های دنیا هستند که امروزه بسیار مورد استقبال قرار می گیرند.
در ذیل نام تعدادی از مهمترین پروژه های شاخص پروفسور آورده شده است.
شهرداریها و دهیاری ها :
